Η υγεία, τα νοσοκομεία και οι συγχωνεύσεις

Του ΗΛΙΑ ΤΣΙΑΜΗΤΡΟΥ*
Πολλή μελάνη χύνεται και πολλά κροκοδείλια δάκρυα τρέχουν ποτάμι από ευαίσθητους αυτοδιοικητικούς οφθαλμούς για την περίφημη συγχώνευση νοσοκομείων του ΕΣΥ.

Πολλοί αυτόκλητοι «σωτήρες» της δύσμοιρης ελληνικής περιφέρειας ξεσηκώνουν τον κόσμο στις τοπικές κοινωνίες, επισείοντας πάνω από τις κεφαλές των κατοίκων τους τον «μπαμπούλα» του κλεισίματος νοσοκομείων και της εγκατάλειψης των τοπικών πληθυσμών στο έλεος των ασθενειών και της υγειονομικής υποβάθμισης. Είναι όμως έτσι, ή μήπως η αλήθεια, όπως πάντα, βρίσκεται αλλού;
Στη χώρα μας υπάρχουν αναπτυγμένες περί τις 35.000 νοσοκομειακές κλίνες, αριθμός που πλησιάζει αναλογικά αυτόν των αναπτυγμένων κρατών της Ευρώπης, ενώ υπάρχουν και γύρω στους 20.000 ιατρούς που υπηρετούν στο ΕΣΥ. Παρ' όλα αυτά, αν δούμε το χάρτη ροών ασθενών εντός της
 χώρας, θα διαπιστώσουμε πως η ροή αυτή είναι θετική μονάχα στους Νομούς Αττικής, Θεσσαλονίκης, Εβρου, Ιωαννίνων, Λάρισας, Πάτρας και Ηρακλείου. Αυτό θεωρείται εύλογο, μια και στους νομούς αυτούς λειτουργούν τα πανεπιστημιακά και τα άλλα νοσοκομεία τριτοβάθμιας φροντίδας. Εκείνο που δεν είναι φυσιολογικό, όμως, είναι η ύπαρξη 24 νομών (σχεδόν οι μισοί) όπου η ροή των ασθενών προς τα κέντρα είναι μη αποδεκτή (>26%), σύμφωνα με τα διεθνή δεδομένα. Συνολικά φαίνεται πως πάνω από 500.000 συμπατριώτες μας (στη συντριπτική τους πλειονότητα από την περιφέρεια) μετακινούνται κάθε χρόνο εντός της χώρας για λόγους νοσηλείας!



Δεδομένου ότι τα 154 νοσοκομεία του ΕΣΥ είναι αναπτυγμένα αρκετά ομαλά σε σχέση με τον αντίστοιχο πληθυσμό στις υγειονομικές περιφέρειες, ο λόγος αυτής της εξαιρετικά μεγάλης μετακίνησης ασθενών για νοσηλεία εντός της χώρας θα πρέπει να αναζητηθεί στις δυνατότητες και την αντίστοιχη ποιότητα υπηρεσιών υγείας που προσφέρουν κυρίως τα νοσοκομεία της περιφέρειας. Μελετώντας την πληρότητα κλινών των μικρών επαρχιακών νοσοκομείων, βλέπουμε πως είναι σύνηθες φαινόμενο να κυμαίνεται σε πολύ χαμηλά επίπεδα και πολλές φορές βρίσκεται πολύ κάτω από το όριο του 70%, που θεωρείται διεθνώς μια «κόκκινη γραμμή», κάτω από την οποία θα πρέπει να γίνεται άμεση παρέμβαση στις συγκεκριμένες δομές ώστε να εναρμονίζεται η προσφορά υπηρεσιών υγείας με τις πραγματικές ανάγκες του πληθυσμού. Φαίνεται, λοιπόν, πως οι παρεμβάσεις που σχεδιάζονται σ' αυτό τον τομέα είναι εντελώς αναγκαίες και θα ήταν απαραίτητες και χωρίς την ύπαρξη του Μνημονίου και της βαθιάς δημοσιονομικής κρίσης.



Είναι λοιπόν μύθος πως οι συγχωνεύσεις και οι άλλες αλλαγές που σχεδιάζονται για τα περιφερειακά νοσοκομεία του ΕΣΥ είναι απότοκα οικονομικών περικοπών και έλλειψης πόρων μονάχα. Αντίθετα, είναι μάλλον μια αναγκαία και σοβαρή παρέμβαση προς την κατεύθυνση της καλύτερης εκμετάλλευσης των πόρων που απορροφά η δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια φροντίδα υγείας και της βελτίωσης της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας, παρά μια οικονομίστικη και περιοριστική πολιτική.



Μέσω αυτών των αλλαγών μπορεί να επιτευχθεί ο στόχος της πληρέστερης δυνατόν φροντίδας υγείας το πλησιέστερο δυνατόν στους τόπους κατοικίας των ληπτών αυτής της φροντίδας. Η δημιουργία ισχυρών ή εξειδικευμένων νοσοκομειακών μονάδων στην περιφέρεια, οι οποίες θα μπορούν να προσφέρουν πλήρη περίθαλψη και υψηλής ποιότητας υπηρεσίες στους πολίτες, περνά αναπόφευκτα μέσα από την επαναχωροθέτηση, τη συγχώνευση (διοικητική ή και λειτουργική) και την εξειδίκευση των υπαρχουσών μονάδων του ΕΣΥ. Ενα μικρό νοσοκομείο με πληρότητα 20-40% μπορεί να αποτελέσει ισχυρότερο «εργαλείο» υγείας αν λειτουργήσει ως αστικό κέντρο υγείας, επιτρέποντας σε ένα διπλανό του, με το οποίο θα συλλειτουργούν, να μεγαλώσει και να αποτελέσει ανάχωμα προς τη ροή των ντόπιων ασθενών στα νοσοκομεία των κέντρων. Με τον ίδιο μηχανισμό, μπορούμε να έχουμε ομάδες συνεργαζόμενων νοσοκομείων που να βρίσκονται σε ακτίνα λίγων χιλιομέτρων και τα οποία, ενώ θα διατηρούν μια δομή βασικών κλινικών και υπηρεσιών (ΤΕΠ, Παθολογική, Χειρουργική, Ημερήσια Φροντίδα, Εξωτερικά Ιατρεία), θα μπορούν να παρουσιάζουν εξειδίκευση στις υπόλοιπες κλινικές τους (άλλο στην ογκολογική, άλλο στη νευροχειρουργική, άλλο στη μαιευτική, άλλο στην παιδιατρική κ.ο.κ.), ώστε να παρέχουν συνολικά όλες τις υπηρεσίες στους ασθενείς της ευρύτερης περιοχής με υψηλή ποιότητα και αποτελεσματικότητα. Με αυτό τον τρόπο είναι δυνατόν να δημιουργηθούν στην περιφέρεια πυρήνες νοσοκομείων πραγματικής δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας περίθαλψης, κάτι που είναι κατά τη γνώμη μου ουσιαστικότερο και πιο αποτελεσματικό για την υγεία των κατοίκων, παρά η ύπαρξη πολλών μικρών «διακοσμητικών» νοσοκομείων, που στην πράξη ελάχιστα βοηθούν στην αντιμετώπιση σοβαρών προβλημάτων υγείας και αναγκάζουν τους πολίτες να συρρέουν στα μεγάλα κέντρα για να βρουν τις εξειδικευμένες υπηρεσίες υγείας που χρειάζονται.



Συμπερασματικά, οι παρεμβάσεις στον τομέα επαναχωροθέτησης και επαναπροσδιορισμού της λειτουργίας των επαρχιακών νοσοκομείων του ΕΣΥ είναι ένα απαραίτητο και ουσιαστικό βήμα, το οποίο πρέπει το υπουργείο Υγείας να επιχειρήσει με σθένος, ορθό σχεδιασμό και τόλμη, αψηφώντας τις όποιες τοπικές αντιδράσεις και αντιρρήσεις. Στο βαθμό που οι παρεμβάσεις αυτές θα είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, οι καρποί τους θα γίνουν τόσο σύντομα ορατοί από τους πολίτες της περιφέρειας, που οι αντιδράσεις θα καμφθούν εν τη γενέσει τους από μια καλύτερη και πιο ευοίωνη υγειονομική πραγματικότητα για όλους τους πολίτες, ανεξάρτητα από τον τόπο κατοικίας, την ιδιότητα και την οικονομική τους δύναμη. Αυτός ήταν άλλωστε και ένας από τους αρχικούς στόχους της θέσπισης του ΕΣΥ, σχεδόν τριάντα χρόνια νωρίτερα.



etsiamitros@gmail.com